Το μάθημα εξετάζει το περιεχόμενο και την εξέλιξη του πλαισίου της κρατικής παρέμβασης και τις αντίστοιχες αναδιατάξεις στα όρια και τη λειτουργία του δημόσιου τομέα. Καλύπτει τη θεωρητική συζήτηση για τη σκοπιμότητα παρέμβασης ή μη-παρέμβασης του κράτους στο κοινωνικό και το οικονομικό πεδίο και τις μορφές που προσλαμβάνει ο κρατικός παρεμβατισμός. Παρουσιάζονται οι κύριες τάσεις και τα εργαλεία μεταρρύθμισης του δημόσιου τομέα, διερευνώντας σε συγκριτικό πλαίσιο τους διαφορετικούς τύπους παρέμβασης ή από-παρέμβασης που εντοπίζονται μεταξύ των παραδειγμάτων της κρατικοποίησης και της ιδιωτικοποίησης. Κρίσιμη πτυχή αποτελεί ο μεταβαλλόμενος ρόλος των δημόσιων επιχειρήσεων και οι επιπτώσεις της διαδικασίας μεταρρύθμισής τους στη σχέση τους με το κράτος και τους πολίτες. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στις προεκτάσεις των μετασχηματισμών του δημόσιου τομέα όσον αναφορά την πρόσληψη και την ενσωμάτωση των εννοιών του δημόσιου συμφέροντος, της κοινής ωφέλειας και της δημόσιας υπηρεσίας.

Το μάθημα αποσκοπεί:

• Στην κατανόηση της σκοπιμότητας παρέμβασης ή μη-παρέμβασης του κράτους στην κοινωνική και την οικονομική σφαίρα
• Στην παρουσίαση των κύριων τάσεων και σταθμών της πορείας μεταρρύθμισης του δημόσιου τομέα στην Ελλάδα
• Στη συγκριτική προσέγγιση των πολιτικών της κρατικοποίησης και της ιδιωτικοποίησης
• Στην κριτική αποτίμηση των επιπτώσεων του περιορισμού του κράτους σε κοινωνικούς, πολιτικούς και οικονομικούς όρους
• Στην ανάδειξη των προοπτικών και των περιορισμών της μεταρρύθμισης του δημόσιου τομέα

Περιεχόμενο μαθήματος

  1. Εισαγωγή: Ο παρεμβατικός ρόλος του κράτους
  2. Θετική παρέμβαση κράτους ή παρέμβαση λόγω αποτυχίας της αγοράς
  3. Στόχοι και τύποι παρέμβασης: δημόσια παραγωγή, παροχή, ρύθμιση
  4. Η παράμετρος του δημόσιου συμφέροντος: κοινή ωφέλεια και δημόσια υπηρεσία
  5. Η έννοια του δημόσιου τομέα: ορισμοί, συγκρότηση και λειτουργίες
  6. Δημόσιες επιχειρήσεις (τύποι) και η έννοια της κρατικοποίησης
  7. Χαρακτηριστικά των δημόσιων επιχειρήσεων: στόχοι, οργανωτική δομή και λειτουργίες
  8. Η σχέση των δημόσιων επιχειρήσεων με το κράτος και τους πολίτες
  9. Μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα και η έννοια της ιδιωτικοποίησης
10. Πολιτικές και εργαλεία μεταρρύθμισης: εκσυγχρονισμός, αναδιάρθρωση, μετοχοποίηση, αποκρατικοποίηση, απελευθέρωση, (επ)αναρρύθμιση, εξευρωπαϊσμός
11. Οι ιδιωτικοποιήσεις στην Ελλάδα: πολιτική και οικονομική ανάγνωση
12. Κοινή ωφέλεια και ανταγωνιστικές αγορές
13. Η συζήτηση για το μέγεθος του δημόσιου τομέα και οι προοπτικές των μεταρρυθμίσεων

Μαθησιακά αποτελέσματα

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, ο /η φοιτητής / τρια θα είναι σε θέση να:

• διακρίνει τους διαφορετικούς τύπους της κρατικής παρέμβασης και τη σκοπιμότητά τους
• διασυνδέει τους στόχους του κρατικού παρεμβατισμού με τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας του δημόσιου τομέα
• κατανοεί τα αίτια και τις συνθήκες μεταβολής του πλαισίου παρέμβασης του κράτους με αναφορά κυρίαρχα μεταρρυθμιστικά ρεύματα όπως η ιδιωτικοποίηση
• αντιλαμβάνεται και αντιπαραβάλλει τις επιπτώσεις της αλλαγής του παρεμβατικού ρόλου του κράτους σε κοινωνικούς, πολιτικούς και οικονομικούς όρους

 Περισσότερες πληροφορίες και υλικό υποστήριξης στις σελίδες του ηλεκτρονικού μαθήματος.