Η εμβάθυνση στο συνταγματικό δίκαιο επιχειρείται με άξονα την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας και την αμεροληψία των κανόνων του πολιτικού παιγνιδιού, δηλαδή της πολιτικής διαδικασίας, η οποία παράγει τη συναίνεση στο πλαίσιο του πολιτικού πλουραλισμού, μεταξύ ανταγωνιζόμενων πολιτικών δυνάμεων. Μελετώνται και αναλύονται όσον αφορά τις επιπτώσεις τους στις θεμελιώδεις αρχές του πολιτεύματος και τα άμεσα όργανα του κράτους, δύο διαφορετικές «στρατηγικές» για την πραγμάτωση της λαϊκής κυριαρχίας, η μονιστική η οποία είναι πλειοψηφική, και η πλουραλιστική, η οποία διακρίνει την έλλογη θέληση από τη θέληση-επιθυμία και διερευνά τις δυνατότητες συναίνεσης, με την εφαρμογή κριτηρίων δημόσιας διαβούλευσης και επιχειρηματολογίας.

Το μάθημα αποσκοπεί:

• στην κριτική θεώρηση της δημοκρατικής αρχής, όπως αυτή εξειδικεύεται ως αρχή της λαϊκής κυριαρχίας στο πλαίσιο του Συντάγματος
• στην επισκόπηση της κρατούσας θεωρίας για τη λαϊκή κυριαρχία στην Ελλάδα και στη σημασία της για την κατανόηση της «ελληνικής κρίσης», που οδήγησε στα μνημόνια
• στην εξέταση της συνταγματικής αποστολής των οργάνων της νομοθετικής, εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας, υπό το φως των διαφορετικών αντιλήψεων για τη λαϊκή κυριαρχία
• στη διασύνδεση της σχετικής προβληματικής με την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και την ομοσπονδιακή αρχή.

Περιεχόμενο μαθήματος

1. Ιστορική κατατόπιση. Η κατοχύρωση των «κανόνων του παιγνιδιού» στη Μεταπολίτευση (1974-2010)
2. Η «ελληνική κρίση» και το άδοξο τέλος της Μεταπολίτευσης. Από την αυτορρύθμιση των κομμάτων στην αυτορρύθμιση της οικονομίας; Το δημόσιο δίκαιο σε καμπή
3. Οι δημοκρατικές διαδικασίες και το Σύνταγμα. Εισαγωγή στην προβληματική της αμεροληψίας στο συνταγματικό δίκαιο. Το συνταγματικό δίκαιο ως πολιτικό και ως δημόσιο δίκαιο
4. Το εκλογικό σώμα και το δικαίωμα της ψήφου
5. Το πρόβλημα της πολιτικής αμεροληψίας και ο νομοθέτης. Η θέση της Βουλής στο σύστημα της διάκρισης των εξουσιών
6. Η κομματική δημοκρατία. Η αποδυνάμωση των θεσμικών αντιβάρων της εξουσίας κατά τις αναθεωρήσεις του Συντάγματος του 1975
7. Ο ρόλος του δικαστή
8. Ο ευρωπαϊκός συνταγματικός πλουραλισμός. Η ομοσπονδιακή αρχή
9. Η κοινωνική δικαιοσύνη ως πρόβλημα αμεροληψίας. Το κοινωνικό κράτος δικαίου

Μαθησιακά αποτελέσματα

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο/η φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να γνωρίζει:

• την προβληματική της δημοκρατικής αρχής όπως εξειδικεύεται στο πλαίσιο του Συντάγματος
• την έννοια της νομιμοποίησης μέσα από τους συνταγματικούς κανόνες του πολιτικού παιγνιδιού, τις διαδικαστικές και ουσιαστικές προϋποθέσεις αυτής, καθώς και τα όρια της
• την εφαρμογή της σχετικής προβληματικής για τη λαϊκή κυριαρχία στην Ελλάδα και τις συνταγματικές της επιπτώσεις στην οργάνωση των εξουσιών
• την κριτική θεώρηση της συζήτησης για τη λαϊκή κυριαρχία στο πλαίσιο της ομοσπονδιακής αρχής και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης
• να πραγματοποιεί έρευνα στον πεδίο του μαθήματος.

 Περισσότερες πληροφορίες και υλικό υποστήριξης στις σελίδες του ηλεκτρονικού μαθήματος.