Κύριος σκοπός του μαθήματος είναι η εισαγωγή στα κύρια ερωτήματα και η διερεύνηση των σημαντικότερων κατευθύνσεων της φιλοσοφίας της επιστήμης και της επιστημολογίας των κοινωνικών επιστημών. Η διάρθρωση του μαθήματος είναι εννοιολογική και οργανώνεται μέσα από την ανασυγκρότηση του αντικειμένου και την ανάπτυξη των ειδικών προβλημάτων της φιλοσοφίας της επιστήμης και της επιστημολογίας των κοινωνικών επιστημών στο ευρύτερο πλαίσιο που καθορίζεται από την προβληματική της διάκρισης μεταξύ φυσικών και κοινωνικών επιστημών. Σχετικά με την επιστημολογία των κοινωνικών επιστημών, το μάθημα εστιάζει στη λεγόμενη «Ηπειρωτική παράδοση».

Το μάθημα αποσκοπεί:

• στην εξοικείωση των φοιτητών/τριών με τις κεντρικές έννοιες, τα θεμελιώδη ερωτήματα και τις κύριες προβληματικές της επιστημολογίας/φιλοσοφίας της επιστήμης μέσα από τη διερεύνηση διαφορετικών φιλοσοφικών παραδόσεων και θεωρητικών προσεγγίσεων.
• στην κατανόηση του διακριτού αντικειμένου της επιστημολογίας των κοινωνικών επιστημών.

Περιεχόμενο μαθήματος

  1. Εισαγωγή
  2. Επιστημονική εξήγηση
  3. Παραγωγή και επικύρωση της επιστημονικής γνώσης
  4. Επιστημονική αλλαγή: Λογικός θετικισμός, Popper, «Νέα Φιλοσοφία της Επιστήμης»
  5. Αντικειμενικότητα και αξιολογική ουδετερότητα στις κοινωνικές επιστήμες
  6. Εξήγηση, ερμηνεία και ορθολογικότητα στις κοινωνικές επιστήμες
  7. Μεθοδολογικός ατομικισμός
  8. Μεθοδολογικός ολισμός
  9. Γλωσσική παράδοση και πολιτισμική ανθρωπολογία
10. Φαινομενολογία και ερμηνευτική
11. Κριτική θεωρία
12. Επικοινωνιακή θεωρία
13. Συμπεράσματα

Μαθησιακά αποτελέσματα

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτήτριες/ές θα είναι σε θέση να:

• αντιλαμβάνονται τις βασικές έννοιες, τα κεντρικά ερωτήματα, τα κύρια προβλήματα και τις διαφορετικές θεωρητικές προσεγγίσεις της φιλοσοφίας της επιστήμης/επιστημολογίας.
• κατανοούν τις βασικές έννοιες, τις κατηγορίες και τις ιδιαίτερες μεθοδολογικές εφαρμογές των κοινωνικών επιστημών.

Βιβλιογραφία

• Hollis, M. (2005). Φιλοσοφία των Κοινωνικών Επιστημών: Μια εισαγωγή (μτφρ. Ι. Καυταντζόγλου). Αθήνα: Κριτική.
• Κουζέλης, Μ. (επιμ.) (1997). Κείμενα: Επιστημολογία. Αθήνα: Νήσος.
• Κουζέλης, Μ. και Κ. Ψυχοπαίδης (επιμ.) (1996). Κείμενα: Επιστημολογία των κοινωνικών επιστημών. Αθήνα: Νήσος.
• Ladyman, J. (2015). Τι είναι η Φιλοσοφία της Επιστήμης (μτφρ. Γ. Μαραγκός). Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. 
• Salmon, M.H. κ.ά. [1998] (2001). Εισαγωγή στη Φιλοσοφία της Επιστήμης (μτφρ. Π. Θεοδώρου, Κ. Παγωνδιώτης, Γ. Φουρτούνης), 3^η έκδοση, Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.